M & M
Het verhaal van Michael en Manon, elk aan hun kant van het glas.
+++
Winter 1991. Michael rijdt nog steeds met de fiets maar denkt er toch aan om eens te kijken voor een wagen. Het kan, want hij werkt nu al enkele jaren in hetzelfde bedrijf als zijn vader. In het najaar staat er een rode Opel Kadett uit 1984 voor het ouderlijk huis. Michael is fier want hij hoort er nu ook bij. Na het behalen van zijn rijbewijs kan hij nu zijn aandeel doen in het carpoolen naar het werk. Dat deden zijn vader en buren al jaren en het was best wel ecologisch in de tijd dat men drijfgassen wou verbieden ter bescherming van de ozonlaag. Tijdens de zomer zou hij ook eens naar een live radio-uitzending in Nederland kunnen gaan. Dat was eens wat anders dan thuis op zijn eentje bezig te zijn met experimenteren en luisteren naar muziek. Eens de veilige omgeving verlaten. Via Brugge zou hij er wel geraken. De nieuwe gevangenis was er net geopend. Michael zou er nog regelmatig passeren, steeds denkend aan hoe het er daar zou aan toegaan. Mensen hoeven daar toch niet eeuwig opgesloten te zitten, dacht hij dan. Door zijn wagen wist hij nu des te meer wat vrijheid was.
+ + +
De tijd verging en Michael woont nu alleen, hij vond zijn eigen thuis. Hij ontdekte een nieuwe vrijheid door hoofdzakelijk opnieuw met de fiets te rijden, weg van die drukke wegen. Hij was zich intussen ook nog meer bewust van het klimaat. Dat kwam goed uit want hij zou Manon zien tijdens een manifestatie in de buurt. Manon is mooi en charmant maar ze houdt niet zo van auto’s, ze heeft die van haar verkocht. Ze komt eerder tot rust door fietstochtjes langs het water, dat is haar vrijheid. Nu hoort hij bij haar dankzij de fiets en kunnen ze samen naar rustige plaatsjes om te picknicken en te dromen. Ze beleven leuke momenten, maar Manon heeft ook veel rust nodig. Ze is vaak intens verdrietig want ze ziet haar kinderen niet meer. Die werden bij haar weggenomen. Ze had dit in haar eerlijkheid meteen aan Michael verteld. Hij kan haar nu troosten. Maar Manon wordt steeds wanhopiger van het gemis. Haar wanhoop drijft haar eerst in de armen van de politie en uiteindelijk in die van het gerecht. Ze wordt veroordeeld voor het missen van haar kinderen.
Het is opnieuw winter en op de voorlaatste dag van het jaar wordt het Manon nog maar eens te veel. Ze wil even haar kind zien maar weer volgt er een incident. Ze vlucht naar Michael waar ze tot rust komt. Enkele dagen later hoort hij plots niets meer van Manon. Hij vermoedt het ergste. Ze is opgepakt door de politie, niet ver van haar huis. Manon was al eens een nachtje in de cel beland omdat ze haar kinderen wilde zien. Ze raakt die middag niet op haar vrijwilligerswerk waar ze zich veilig en thuis voelt.
Op het politiekantoor horen Michael en Manons ma dat Manon is overgebracht naar de gevangenis van Brugge. Ze zit er in de isoleercel, ze zou een gevaar voor zichzelf zijn. Michael telefoneert de dag erna naar de gevangenis en vraagt of ze haar een boodschap kunnen nalaten. “Dat kunnen we niet doen”, zegt de cipier, “maar je kan haar wel een brief schrijven”, wat hij dezelfde voormiddag nog doet. Gelukkig kon haar moeder haar wel snel bezoeken, achter glas want ze zit in een speciaal regime. Het bezoek is een opluchting voor beiden. Michael stuurt al snel een tweede brief, met een gedicht. Iets wat Manon ook vaak doet. Het duurt een week voor Manon de brief ontvangt en hem kan opbellen. Hij is aan het werk en mist het gesprek. Als hij haar bericht op de voicemail hoort moet hij wenen. Ze vertelt hoe verschrikkelijk het is om opgesloten te zijn. Wat hebben ze haar aangedaan? Dezelfde avond kan ze nog kort met hem bellen. Daarna zou hij haar het hele weekend niet meer horen want haar beltegoed was op.
+ + +
Het is Manon haar verjaardag en het lijkt erop dat de wegen rond Brugge speciaal voor Michael zijn aangelegd. Hij gaat haar bezoeken en bereikt makkelijk de parking. Er loopt een man in een geel hesje. Vreemd – een tuinman is het vast niet want de parking staat vol onkruid. Een mooie thuis wel voor de bijen en vlinders. Michael laat de vriendelijke man passeren en zal later aan de metaaldetector merken dat het een gevangene is die overdag mag gaan werken. De man vertelt de cipier dat hij aan het aftellen is op weg naar de vrijheid. Michael gaat naar boven voor het aanmaken van de badge die iedere bezoeker steeds moet dragen. De gevangenen dragen die ook als ze zich verplaatsen binnen de gevangenis, er wordt streng op toegekeken.
Michael mag eindelijk Manon zien, nog steeds achter glas. Het is akelig wachten en het voelt echt niet goed om zo opgesloten te zitten in een hokje. Hij zou niet in Manon haar plaats willen zijn. Uiteindelijk kunnen ze met elkaar praten. Het is vreselijk voor Manon. Ze weent. Op het laatst durft hij haar toch nog een gelukkige verjaardag wensen. Ze lacht.
Na het leeghalen van zijn locker gaat hij terug naar huis. Manon krijgt later die avond nog bezoek. Een vogel komt wat eten oppikken die ze aan de tralies had gelegd. Een kleine troost voor haar nu ze daar alleen zit opgesloten. De vogel zou net als Michael nog vaak terugkomen.
+ + +
De dagen tikken weg met allerlei regeltjes voor Manon. Voor alles wat ze wil aanvragen of verkrijgen, moet ze een rapportbriefje indienen. Er zit niets anders op. Het is voor iedere gevangene hetzelfde. Maar de ene cipier heeft al wat meer begrip dan de andere. Overdag mag Manon een uur gaan wandelen, alleen op het beton, maar daarna gaat opnieuw het slot over, een vreselijke klik. Achter die klik gebeurt alles: was drogen, wat tv kijken, schrijven, rusten en slapen maar vooral veel nadenken over geen perspectief. Alles zou je doen om uit je cel te geraken en wat vrijer te zijn, al was het maar een bezoekje aan de psychosociale dienst, de aalmoezenier of gaan douchen.
Ach was ze maar opnieuw thuis, daar was er het lange gras in de tuin.
Manon vindt wat troost in het bellen met haar ouders en Michael en gelukkig is er ook de aalmoezenier die haar heel veel steun biedt.
+ + +
Het strenge regime is opgeheven. Eindelijk kan Michael Manon knuffelen in de bezoekruimte voor de vrouwen. Toch zou het regime nog eens terugkomen nadat Manon ongevraagd een gedicht had geschreven op het prikbord, nadat ze slecht nieuws had gekregen.
De vogel kijkt en lacht en is blij en vrij.
Nog een knuffel, het bezoek is alweer afgelopen. Gelukkig hebben ze samen iets kunnen drinken, eten en elkaars hand vasthouden. Voor hij vertrekt moet Michael net als de andere bezoekers zijn hand in blauw licht steken want de gevangenen hebben hier letterlijk een stempel en er zou een persoonsverwisseling kunnen gebeuren. Voor ze opnieuw op cel gaat wordt Manon gefouilleerd. Iemand werd betrapt, er werden schoenen gewisseld tijdens het bezoek. Manon zwaait nog rap eens met een zoen en verdwijnt achter een deur.
Na een tijd mag Manon naar de praatgroep, de mis, het koor en de zaal en mag ze overdag wandelen met andere gevangenen. Ze maakt vrienden en hoort allerlei straffe verhalen, want er zitten ook mensen die serieuze feiten hebben gepleegd. Toch lijken de medegevangenen wel aardig, behalve die ene die de ganse boel op stelten zet. Er wordt niet geoordeeld, ze zoeken troost bij elkaar.
Sommige mensen horen daar toch niet te zitten net als Manon. De maatschappij kan hen niet de gepaste hulp bieden.
Ook Michael maakt kennis met andere bezoekers. Ze hebben allemaal hun eigen verhaal en verdriet, maar ze begrijpen elkaar zonder dat ze weten voor wie of wat ze komen. Er wordt zelfs gelachen, Henk gaat er trouwen met zijn vriendin. Het is er goedkoop, maar het zal wel liefde zijn. Karel kijkt omhoog bij het invullen van zijn kruiswoordraadsel en ziet dat de wisselautomaat weer niet werkt. Hij kwam al in aanvaring met een cipier omdat hij het niet altijd eens is met de werking. Er zijn gelukkig ook aardige cipiers zoals die ene die hem nonkel noemt. Ze lijken op elkaar en ze vinden elkaar aardig. “Niets werkt hier”, zegt hij en Katrijn bevestigt. “Het koffieautomaat werkt al tijden niet en nu de drankautomaat ook niet meer.” “Waarom klagen over het uurwerk dat stilstaat”, zegt Michael. “Voor de gevangenen staat de tijd hier werkelijk stil en wij mogen straks weer naar huis.” Caroline vertelt dat ze soms de hele weg al wenend van verdriet naar huis rijdt omdat het hier slecht gaat met haar vriend. Sidney vertelt dat hij hier ook op cel zat en toen zelden bezoek kreeg en dat zijn vriendin van geluk mag spreken. Er wordt luid gepraat aan de tafeltjes. Gevangenen en bezoekers zoeken gezelschap.
Er is opnieuw een periode verstreken en Manon moet opnieuw naar de raadkamer.
Gevaarlijk of niet, gevangenen worden geboeid overgeplaatst en wachten er in een soort van pashokje voor ze voorkomen. Het maakt niet uit of ze zich slecht voelen of niet. Er wordt geen rekening gehouden met hun gevoelens. Ze worden soms uitgelachen en vernederd door politiemensen die hen vervoeren. De boeien worden nog eens extra hard aangespannen. Daarna vliegen ze de cel weer in.
+ + +
Michael belandt in de cel voor het ‘ongestoord bezoek’. Hij mag twee uur alleen zijn met Manon. Nadat hij er eerst naartoe wandelde via een gang in een soort kelder hoort hij ook de klik van het slot, wordt hij ook geconfronteerd met de regels wanneer de vuilnisemmer niet is geledigd. Hoewel hij er best wat langer zou willen blijven mag hij er gelukkig wel steeds weg. Manon blijft alleen achter in haar cel die die avond nog zou worden gecontroleerd. De tralies worden gecheckt en tijdens een ander bezoek wordt alles wat er niet mocht zijn, weggehaald.
Haar zus en wat vrienden van Manon komen ook op bezoek. Ze kunnen haar troosten en doen lachen. De brieven en kaartjes blijven komen. Het bezoek van haar pa doet haar veel deugd. Ze kunnen samen nog eens stralen en elkaar vastpakken. Ze hebben elkaar veel te vertellen.
De vraag blijft wanneer de kinderen eens komen… Er zijn zoveel andere kinderen die op bezoek komen. De fatik geeft het wenende kind dat zijn papa ziet verdwijnen achter de deur een koek, het is ontroerend. Kelly bevalt in het ziekenhuis van haar baby terwijl ze in de gevangenis is, ze moet al snel terugkeren naar haar cel. Ze zal haar baby af en toe onder zware bewaking mogen bezoeken.
Veel ellende, soms zou je er de deuren willen opengooien.
+ + +
Opsluiting drijft sommige mensen tot wanhoop. Er is alweer een incident. Het gevolg is een staking, geen bewegingen en bezoek toegestaan, alle gevangenen worden extra gestraft. Er is overbevolking in de gevangenis en dan kookt het potje over. Het is niet leefbaar voor gevangenen en cipiers, wanneer doet de overheid iets?
Het is opnieuw moeilijk voor Manon. Ze zit in eenzame opsluiting voor de rest van de dag. Ze hoort haar buur huilen en iemand anders roepen en bonken. Manon heeft ook al zo veel gehuild en heeft zoveel pijn.
De telefoon gaat over bij Michael. Manon belt, ze is over haar toeren. Er is iemand overleden op de vrouwenafdeling, ze is nog jong. Het is niet de eerste keer. Iedereen in de gevangenis is van slag. De aalmoezenier stelt zich meteen beschikbaar, ook al heeft ze haar vrije tijd. Ze troosten elkaar en zaterdag is er een speciale dienst in de mis. Ze gaan samen teksten en liedjes brengen voor Darlene.
Diezelfde dag is het extra druk in de wachtzaal want het winkeltje is open. De bezoekers kunnen iets kopen voor de gevangenen. Het is leuk als ze een pakje krijgen tijdens het bezoek. Het lijkt wel het vroegere Oostblok want er zijn slechts een beperkt aantal artikelen verkrijgbaar en het is lang aanschuiven. Michael heeft veel respect voor de vrijwilligers van Thuisfront die er ook op speciale dagen hun tent opslaan om de bezoekers op te vangen. Ze doen mooi werk. Het ruikt er lekker. Vanavond gaat Carla pannenkoeken bakken in de zaal. Er werd ook al eens spaghetti klaargemaakt met ingrediënten van de kantine. En er is vegetarisch voor Manon, daar wordt nu na lange tijd ook rekening mee gehouden. Michael en Manon kunnen nog wat napraten bij een partijtje Scrabble. Manon kan nu ook gaan werken binnen de gevangenis maar het liefst wil ze hier weg.
+ + +
De boom op het binnenplein zal nog veel zien gebeuren en ziet alleen zijn bladeren ontsnappen. Ze kunnen wegwaaien over de hekken en grachten langs de gevangenis vol met kikkerdril.
Er is hoop want een van de vrienden zegt: “Manon is een van ons, we moeten haar steunen.” Er is hoop omdat die ene meeuw op het dak aan de overkant gaat zitten en staart naar Manon. De andere meeuw denkt eraan om Manon mee te nemen uit deze hel naar de vrijheid waar haar kinderen zijn. Michael wil Manon weer zien fietsen langs het water waar ze hoort.
M & M
