Buddy’s op het KruisPunt

Zorgelozen Triene Nottebaere en Marcel Sabbe, beiden buddy’s, en ex-gevangene Famke Plowy vertellen over het project KruisPunt dat ex-gevangenen ondersteunt met een woonst én een buddy die hen wegwijs maakt in het leven na de quarantaine.

Pionieren

Famke: “Ik heb het project leren kennen via Geertrui, die aalmoezenier was in de gevangenis van Brugge, waar ik zat. Ik kon vrijkomen onder voorwaarden maar daarvoor had ik een vast adres nodig. Als je einde straf bent dan laten ze je gewoon gaan, ook al heb je geen huis. Maar ik zat in voorarrest en dan kan je niet weg als je geen woning hebt. Daarbij was een van de voorwaarden om vrij te komen dat ik zou werken aan mijn drugprobleem. Daarvoor wilde ik naar de ontwenningskliniek De Pelgrim, maar ik kon niet rechtstreeks van de gevangenis naar daar. Ik moest eerst buiten in Brugge voor ik in De Pelgrim binnen kon – ja, de wetten in België, vraag er niet achter want ik versta ze ook niet altijd. (lacht) Al tijdens mijn verblijf in de gevangenis was ik dus beginnen zoeken, maar niemand staat echt te springen om aan een ex-gevangene een huis te verhuren. Ik had mij ook ingeschreven voor een sociale woning maar omdat je daar persoonlijk aanwezig moet zijn was dat geen optie. Ik was zo een beetje einde raad toen Geertrui, die zag hoe moeilijk mijn zoektocht verliep, vertelde over KruisPunt, een nieuw project dat men op poten aan het zetten was. Ik was natuurlijk geïnteresseerd. Kort daarna is Greet, mijn latere buddy, bij mij gekomen voor een intakegesprek. Dat was een lang gesprek, wel anderhalf uur, waarin alles aan bod komt – je sociale toestand, je financiële toestand, je juridisch dossier, … Naast een huis omvat de begeleiding van KruisPunt ook een buddy. Zolang je in het huis verblijft helpt die je met allerlei praktische en andere zaken zoals papierwerk of het zoeken naar een job. Bij de intake wordt ingeschat wat je eigen motivatie is om met zo’n buddy aan de slag te gaan, en of een eigen woonst je effectief op weg helpt om je leven weer op te pakken. Iemand die bijvoorbeeld eigenlijk in de psychiatrie thuishoort zal KruisPunt niet aannemen om te begeleiden.”

Nadat Famke de gevangenis had verlaten stapte ze met haar man Wesley als allereersten in het project.

Famke: ”In het begin verbleven we in een studio van KruisPunt, daarna verhuisden we naar een huisje zodat we onze kinderen kunnen ontvangen. We betalen een dagvergoeding waarin alle energieverbruik is inbegrepen. Wat luxe is, zoals televisie of internet, kan je met een opleg erbij nemen. Of je kan dat zelf regelen.”

Marcel: “De huisjes zijn helemaal ingericht zodanig dat ‘de gast’, zo noemen we de ex-gevangene, er onmiddellijk in kan zonder extra kosten. Want meestal heeft die bij het verlaten van de gevangenis geen geld, of maar een weinig spaargeld van het werken in de gevangenis. We spreken ook niet over huur maar over bruikleen. Zo zijn noch de gast, noch KruisPunt afhankelijk van huurtermijnen en kunnen we echt op maat werken. In plaats van een huurcontract is er een ‘overeenkomst tot bruikleen’, een huishoudelijk reglement en de verbintenis tussen KruisPunt en de gast. Deze overeenkomsten worden besproken bij het intakegesprek en ondertekend bij de start van het traject. De buddy is hier ook bij aanwezig en helpt de gast tijdens het traject om de huishoudelijke regelingen mee waar te maken, zoals het sorteren van huisafval, het onderhoud van de verblijfplaats, …”

Wat doen jullie als buddy?

Triene: “Een buddy ondersteunt iemand die vrijkomt uit de gevangenis om terug in de samenleving te kunnen integreren. We helpen bijvoorbeeld de weg vinden naar allerlei instanties – waar is het stadhuis, waar is de Woonclub of het OCMW. Of waar is bijvoorbeeld het buurthuis, waar kunnen mensen weer sociale contacten opbouwen? Want vaak vestigen mensen zich na hun detentie niet in de streek waarvan ze afkomstig zijn, en is de nieuwe stad onbekend terrein. Zelf zijn we ook eerst wegwijs gemaakt in de sociale kaart van Kortrijk, leerden we bij welke instantie je voor wat terechtkan. Maar als buddy ben je eigenlijk vooral een vertrouwenspersoon. Mensen mogen ons vertrouwen dat we hen zonder vooroordelen en respectvol helpen om terug in de maatschappij te stappen en dat we daar wekelijks tijd voor willen maken. En die hulp kan dus echt van alles zijn, van hulp bij praktische of administratieve zaken, bij de uitbouw van een sociaal netwerk of gewoon als luisterend oor. Dat hangt af van persoon tot persoon en wat die precies nodig heeft.”

In eigen handen

Marcel: “Als buddy laten we ook niet gewoon weten waar de verschillende diensten en organisaties zijn. We gaan echt mee met de gast, dat maakt echt een verschil! Intussen moedigen we de gast aan om zelf stappen te zetten en het leven in eigen handen te nemen. Voor je beslist of je buddy van iemand wordt, heb je ook altijd eerst een gesprek met die persoon, zodat je kan voelen of het klikt, want dat is wel belangrijk. En ook wij als buddy’s hebben iemand van KruisPunt, een vaste vrijwilliger, bij wie we altijd terechtkunnen als er iets is, ook dat vind ik belangrijk. Na afloop van het traject stopt het buddyschap, in principe is het gedaan. Er kan natuurlijk een vriendschap zijn ontstaan die uiteraard verder kan gaan als je daarvoor kiest.”

Hoe ben jij buddy geworden?

Marcel: “Ik kende Leen, die zich van de buddywerking aantrekt. Ze organiseert bij haar thuis regelmatig bijeenkomsten over verschillende onderwerpen waar ik regelmatig naartoe ging. Op een dag gaf ze me een folderke over de buddywerking bij KruisPunt en ze zei, ‘Marcel, ik denk dat dat iets voor u is.’ Ik heb dat eerst ne keer een maand laten sudderen, dan heeft ze het me nog een keer gevraagd en uiteindelijk heb ik dan beslist om eraan te beginnen.”

Waarom wou je dat doen?

Marcel: “Een heel stuk van mijn leven heb ik als postbode veel contact gehad met mensen, en af en toe kon ik ne keer iemand uit de nood helpen met een karweitje hier of daar. Toen ik op pensioen ging kwam er een hoop tijd vrij en intussen was ik ook bezig met dieper te kijken in mezelf – wie ben ik en wat heb ik al allemaal gedaan in mijn leven… Ik wilde verder mensen helpen maar niet meer alleen met fysieke klusjes maar ook in het sociale aspect. Momenteel ben ik bezig met het studiootje waar Famke heeft gewoond te poetsen en te schilderen, dat dat weer volledig in orde staat voor een nieuwe bewoner. En alleen al daar binnenkomen in die studio in een buurt die ik niet ken heeft mij een stuk doen realiseren hoe dat moet zijn bij iemand die uit de gevangenis in een stad of een buurt komt die hij niet kent, waar hij alle praktische dingen weer moet leren. Ik wacht dus vol spanning op mijn eerste gast, want ik ben nog geen buddy geweest, ik moet mijn eerste ervaring nog hebben.”

Triene, hoe ben jij bij KruisPunt beland?

Triene: “Ik volg al twee jaar Rondom Prison, een project van Vormingplus rond alles wat met het gevangeniswezen te maken heeft. In het kader daarvan ben ik al een paar keer naar de open gevangenis van Ruiselede geweest voor Parlé Détiné, waarbij een gastspreker zoals bijvoorbeeld Bleri Lleshi zijn of haar persoonlijk verhaal komt doen en daarmee een gesprek op gang brengt tussen gevangenen en externen. Zo leerde ik de mensen hun verhaal een beetje kennen, en dat treft mij wel. Leen was op een van die gespreksnamiddagen en ze vertelde over KruisPunt en ik was direct verkocht. Ik vroeg aan Leen: ‘Wie mag dat doen? Wat zijn de voorwaarden? Dat zou mij wel interesseren.’ Ze is dan samen met Hilde, ook van KruisPunt, met mij komen praten, om kennis te maken, waarom ik dat eigenlijk wilde doen. Wel, ik vind wat ik noem ‘de kleine goedheid’ heel belangrijk, de goedheid voor anderen die komt uit je hart. Na een van die middagen heb ik eens een tekst geschreven en de laatste zin was ‘het is een doodgewone jongen uit een doodgewone straat’. Want de meeste gevangenen zijn doodgewone jongens die op de een of andere manier de verkeerde weg op geraken, in een foute wereld terechtkomen en daar moeilijk uit geraken.”

Marcel: “Soms hoor je zeggen dat die mensen ‘een tweede kans verdienen’. Maar ik vind dat eigenlijk geen tweede kans. Ik vind dat gewoon de voortzetting van hun leven. Er is iets gebeurd, de maatschappij heeft hen weggestopt in de gevangenis, en voor zover ik hoor is er daar eigenlijk niet echt begeleiding en komen veel mensen er blijkbaar nog slechter uit dan ze erin gingen. Eigenlijk zeg ik, geef de mensen gewoon de kans om verder te doen met hun leven.”

Triene: “Toen Leen en Hilde het intakegesprek met mij deden, hadden ze eigenlijk al iemand in gedachten voor wie ik buddy zou kunnen zijn. Een vrouw die zou vrijkomen had een vriend leren kennen en ze zouden samen in Kortrijk komen wonen. Maar die relatie werd kort voor haar vrijlating verbroken waardoor ze heeft afgehaakt. Dus die mevrouw heb ik nooit gezien. Ik vond het erg jammer want ik was dit engagement graag aangegaan. Kort daarna was er weer een vrouw die kandidaat was om een huisje van KruisPunt in bruikleen te krijgen. Ik ben twee keer bij haar thuis geweest op woensdagnamiddag. We maakten een lijstje waar we allemaal naartoe zouden gaan. Maar dan is corona uitgebroken. Ik werd zelf ziek opgenomen in de kliniek. Van daaruit hield ik wel contact met die mevrouw. Ik stuurde de berichtjes die ik van haar kreeg door naar KruisPunt zodat zij haar verder konden helpen. Zo eindigde mijn buddyschap voor haar. Dat was jammer want eigenlijk klikte het wel.”

Kinderschoenen

Intussen heeft KruisPunt vier huisjes in Kortrijk en één in Oostende. “KruisPunt is pas een drietal jaar bezig, met beperkte middelen”, schetst Marcel. “Dat zijn nog de kinderschoenen hé. Dat moet nog een beetje bekendheid krijgen.”

Famke is in elk geval opgetogen met de ondersteuning zie ze van KruisPunt krijgen. Ze is nu op zoek naar een nieuwe job, wat niet evident is in deze moeilijke tijd, haar man is aan de slag als tuinier. “We hebben de eeuwige chance dat we in KruisPunt zijn kunnen stappen. Hopelijk komen er nog veel na ons”, besluit ze tevreden.

Wil je meer weten over KruisPunt, of wil je misschien zelf buddy worden? Neem dan contact op met buddywerkingkruispunt@gmail.com. 

interview Joon Bilcke