Georgië, kruispunt aan de zwarte zee

Frank Mulleman reisde door een land op de wip tussen oost en west.

Eind april… met de rugzak gepakt land ik ’s morgens vroeg in Tbilisi, de hoofdstad van Georgië, een staat geprangd tus­sen Rusland in het noorden en Turkije en Armenië in het zuiden; tussen de Zwarte Zee in het westen en Azerbeidzjan en de ‘stan’staten in het oosten. Haar ligging maakt van het land ‘het kruispunt aan de Zwarte Zee’. Het is net zoals België aan de Noordzee, het kruispunt van West-Europa, ook altijd bezet geweest door andere mogendheden. Georgië is iets groter dan twee keer ons land, er wonen vijf miljoen mensen (waarvan de meerderheid Georgiërs) en er zijn drie bergen boven de 5.000 meter, in het Kaukasusgebergte. Tijdens de USSR-periode was Georgië een van de rijkste deelstaten. Nu is er vooral landbouw (wijnbouw is zeer belangrijk) en toerisme, veelal uit Rusland, Turkije en de Golfstaten, en vooral aan de kust.

Ik verblijf in Tbilisi ‘oude stad’ in een flatje met volledig inge­richte keuken en wasmachine in wat wij noemen ‘een citeetje’. De bazin, een vijftiger, zit op het koertje te keuvelen met de buurvrouwen. Tegen mij is het met gebarentaal… Georgisch en Russisch zijn nu niet direct mijn sterkste vreemde talen. De was hangt te drogen aan de waslijn en de katten staren naar elkaar.

Betogingen

De Rustavelistraat verbindt het plein van de ‘revolutie van de roos’ met het ‘vrijheidsplein’. Tussenin is het parlement. Tussen de straat en het voetpad staan nadars opgesteld, enorme scher­men worden opgehangen… ja, de komende dagen zijn er tal van vreedzame betogingen voorzien, van de oppositie.

De regering wil immers een wet invoeren die ngo’s en andere verenigingen die meer dan 20% van hun subsidie ontvangen uit het buitenland, verplicht dit aan te geven. Een gelijkaardige wet voerde Poetin in… om zo de oppositie monddood te maken. Wat hem ook lukte. Het lukte ook in Wit-Rusland. Charles Michel, voorzitter van de Europese raad, reageerde al… ‘als ze lid willen worden van de Europese Unie, zullen ze de fundamentele begin­selen van de rechtstaat en democratie moeten respecteren.’ Is de Europese steun toch niet zo groot?


Duizenden vrachtwagens staan te wachten op de ‘TIR’ parkings om de douanepapieren in orde te krijgen. Geen getreur, Oezbeekse dames van plezier zorgen wel voor wat vertier binnenin de cabine.

Tegen de wet betogen duizenden betogers. Velen dragen de Georgische vlag en de Europese vlag rond hun schouder. Er zijn toespraken maar iedereen blijft braaf luisteren. Er is een applausje hier en daar. Op de vooravond van 1 mei, laat in de avond, beginnen de provocaties. De politie hakt er zeer hard in. En dit nieuws haalde uiteindelijk onze tv-kanalen.

Ondertussen werd de wet voor de derde keer goedgekeurd door het parlement… met gevechten in het halfrond tot gevolg. Op 16 mei kwamen voor het parlement ik schat een 3000-tal vooral jongeren protesteren tegen de goedgekeurde wet. De sfeer is gemoedelijk. Enkele meisjes laten zeepbellen los boven de deelne­mers! Op 17 mei is er een bijeenkomst van de Russischgezinden met steun van de Orthodoxe kerk.

Europese en Georgische vlag, zij aan zij?

Wat mij opvalt in het straatbeeld zijn de Georgische en de Europese vlag, en graffiti op de muren: ‘Rus ga naar huis’, ‘steun aan Oekraïne’. Vooral in de hoofdstad Tbilisi wordt deze bewe­ging ondersteund door hoofdzakelijk jongeren. Zij komen op straat. Buiten de hoofdstad is de beweging niet (of minder) zichtbaar in het straatbeeld. Niet dat de oudere bevolking staat te springen om de Russen te omarmen. Na de implo­sie van de USRR lieten de Russen een economische woestijn achter. Ze vernietigden de theeplantages rond Batumi. Rond 2008 was er de bezetting door Russische troepen in het autonome Zuid-Ossetië, een oorlog met honderden doden en volksverhuizingen. Maar het land is afhankelijk van Russische toeristen. Aan de Zwarte Zee zijn de stranden tijdens de zomer gevuld met Russische toeristen en in min­dere mate met Turken en Oliestaat Arabieren. En sinds de oorlog in Oekraïne wonen veel Russen in Georgië, om de dienstplicht te ontlopen.

In tal van landen is de homo sapiens het gevaarlijkste wezen. Hier loert het gevaar om de hoek… van de vele straathonden.

De orthodoxe kerk is in Georgië zeer sterk, zo niet de sterkste van de Europese klas. De kerk heeft altijd, maar vooral de laatste dertig jaar meer en meer macht gekregen, ook in de politieke wandelgangen. Voormalig pre­sident Eduard Shevardnadze (ooit nog Russisch minister van buitenlandse zaken onder Gorbatsjov) steunde destijds de kerk met 8 miljoen dollar ter compensatie van de ‘verliezen’ die de kerk moest ondergaan tijdens het USSR-bestuur. Naast nog veel andere subsidies mocht er zelfs een nieuwe feestdag bijkomen op 12 mei, ter gelegenheid van de ‘inwijding van de maagd Maria’. De kerk is pro-Russisch en ultra-conservatief. Het Westen is voor hen de verheerlijking van Satan. Vraag het maar aan de deelne­mers van de ‘pride’ van 8 juli 2023. De politiek, de kerk en de politie keken de andere kant op toen rechtsextremisten het feestje zeer gewelddadig mochten verstoren.

Er is een onderzoek aan de gang of, schrik niet, Georgië lidstaat zou kunnen zijn van de Europese Unie. Een land zonder sociale zekerheid, waar je na veertig jaar werken een pensioentje krijgt van 450 lari of 150 euro per maand. Autoverzekering? Wat? Het is een land zonder al te veel regels. Ik zie het al gebeuren… bij controle van de autokeuringen, van een beenhouwerij of een keuken, of de markt waar je als keuterboertje uw kaas en radij­zen kan verkopen vanop een scheef houten tafeltje, volgens mij botst dat volledig met de normen van Brussel. Tsja, ‘t is maar hoe je het bekijkt zeker. Ik vraag me af of de grote fans van Europa daarvan op de hoogte zijn.

Dubai aan de Zwarte Zee

Batumi is een havenstad aan de Zwarte Zee, zo’n 15 kilometer ten noorden van de Turkse grens. Hier schieten appartementen van minstens 25 verdiepingen als paddenstoelen uit de grond. Ledverlichtingen, in talloze kleuren en motieven, vertonen ’s nachts een kleurrijk lichtspel. Zelfs Trump heeft hier zijn toren. Onder het motto ‘geld moet rollen’, zijn er verschillende casino’s, veelal in handen van olieboeren. Een dutyfree Rolex kan je er ook kopen… ze speculeren op de dollars uit Europa, Rusland, de Olie-staten en Turkije. Veel Russen brengen hier hun vakantie door. De Turken komen de grens over om alcohol te consumeren, als­ook de Oliestaat Arabieren. In het binnenland staan achter de enorme chique gebouwen de appartementen van de gewone man. Veel van deze gebouwen zijn nog gebouwd in de typische USSR-architectuur. Het contrast is fantastisch.

Een drukke tweevaksweg naar de grens is de enige toegangs­weg tussen Georgië en Turkije, en van daar naar Armenië en Azerbeidzjan. Duizenden vrachtwagens staan te wachten op de ‘TIR’ parkings om de douanepapieren in orde te krijgen. Geen getreur, Oezbeekse dames van plezier zorgen wel voor wat vertier binnenin de cabine.

Hondsdol

Nadat de beelden van de strubbelingen op onze tv-zenders kwa­men kreeg ik enkele berichtjes… ‘en is het daar nog veilig?’ Waw, Georgië kwam eens in het nieuws. Enkele weken ervoor was er nog een reportage van Rudy Vranckx over ‘het nieuwe Ijzeren Gordijn’, versie 2024, in de Baltische staten, Roemenië, het noorden van Noorwegen en Georgië. Maar ja, tante Elodie kijkt liever naar Thuis en andere soaps, dus niet naar Canvas. Jeroen Meus zocht hier ook zijn mosterd. En ja, de Georgische keuken is zeer lekker, een mengelmoes van culinaire invloeden, gezien haar ligging.

Toch is het een beetje een bijzonder land hoor. In tal van landen is de homo sapi­ens het gevaarlijkste wezen. Hier loert het gevaar om de hoek… van de vele straat­honden. Sommigen zijn gemerkt in het oor, dus inge­spoten tegen hondsdolheid, maar als de duisternis valt om acht uur zijn het deze bendes die heersen over hun koninkrijk.

Hoe zal het in de nabije toekomst zijn? Geprangd tussen verschillende poli­tieke werelden. Wie zal er de gevaarlijkste straathond zijn? Zou Georgië het neu­trale Zwitserland aan de Zwarte Zee kunnen zijn?

Frank Mulleman

DE BIG MAC INDEX

De Big Mac index is een vergelijking van de prijzen voor dit fastfoodproduct. Dankzij het gebrek aan diversiteit is het een wondermiddel om de prijzen overal ter wereld te vergelijken. Het is ook geen exacte
wetenschappelijke vergelijking. 

PRIJS VAN EEN BIG MAC: